Η μετάβαση στην τουαλέτα αποτελεί πονοκέφαλο για πολλούς γονείς, ενώ στην πραγματικότητα δεν θα έπρεπε να είναι. Φυσικά χρειάζεται πολλή υπομονή, αλλά αν ξεκινήσετε στην κατάλληλη ηλικία και αν ακολουθήσετε τα κατάλληλα βήματα, θα απαλλαγείτε από την πάνα μια και καλή, δίνοντας στο παιδί σας την ανεξαρτησία και την αυτονομία που τόσο επιθυμεί.

Τον τελευταίο καιρό ακούω πολλούς γονείς να προχωρούν στη διακοπή της πάνας για οικονομικούς λόγους. Εδώ σας εφιστώ την προσοχή! Η πάνα πρέπει να κόβεται μετά από συγκεκριμένο ηλικιακό ορόσημο και όχι νωρίτερα.. Αν το παιδί σας είναι από 18 μηνών εως 3 ετών είναι στην πιο κατάλληλη ηλικία για να περάσει στη φάση του γιογιό ή της τουαλέτας. Δίνουμε αυτό το ηλικιακό ορόσημο καθώς από το 1,5 περίπου έτος το παιδί μπορεί να αρχίσει να έχει συνειδητό έλεγχο στους σφιγκτήρες του, αρχικά να ελέγχει τα τσίσα και έπειτα τα κακά. Ιδανικά ως τα 3 έτη το παιδί θα πρέπει να έχει κόψει την πάνα τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Πως θα καταλάβετε όμως ότι το παιδί σας είναι έτοιμο για να ξεκινήσετε αυτή τη διαδικασία; Αρχικά πρέπει να πούμε ότι η εκπαίδευση για την τουαλέτα ξεκινά αρκετά νωρίτερα από τους 18 μήνες, μαθαίνοντας στα παιδιά μας λέξεις που περιγράφουν τη φυσική τους ανάγκη. Για παράδειγμα όταν αλλάζουμε την πάνα λέμε πάντα στο παιδί μας με χαρά ότι έχει κάνει τσίσα ή κακά του. Αν το παιδί έχει καταφέρει να συνδέσει την φυσική του πράξη με λέξεις, του είναι πιο εύκολο να εκφράσει μετέπειτα ότι θέλει να κάνει ή έχει ήδη κάνει κακά του ή τσίσα του. Αν λοιπόν το παιδί σας σας λέει ότι έχει λερώσει την πάνα του ή ότι θέλει να κάνει τη φυσική του ανάγκη, αυτό υποδηλώνει την ετοιμότητά του να προχωρήσει στην αποδέσμευση από την πάνα. Επίσης, θετική ένδειξη αποτελεί να λερώνει την πάνα του σε συγκεκριμένες ώρες, δείχνοντας ότι έχει κατά κάποιο τρόπο προγραμματίσει τις φυσικές του ανάγκες. Σε κάθε περίπτωση, μην πιέσετε ένα παιδί κάτω των 18 μηνών να κόψει την πάνα του καθώς δεν είναι αναπτυξιακά έτοιμο και κάθε ένδειξη που πιθανώς να έχετε, μπορεί να είναι συμπτωματική.

Καλό θα είναι να αφήνετε το παιδί να σας ακολουθεί στο μπάνιο, βλέποντας ότι ο μπαμπάς και η μαμά πηγαίνουν στην τουαλέτα για να κάνουν τη φυσική τους ανάγκη. Πρέπει να έχετε στο μυαλό σας ότι τα παιδιά λειτουργούν κυρίως μιμητικά, συνεπώς το πιθανότερο είναι ότι σε κάποιο σημείο θα ζητήσουν μόνα τους να κάνουν αυτό που κάνετε και εσείς. Ένα κακό με τις πάνες νέας γενιάς είναι η υπεραπορροφητικότητά τους. Αυτό μπορεί να εξυπηρετεί εμάς τους γονείς και να προστατεύει τα μικρά μας από ερεθισμούς, αλλά δεν μας διευκολύνει στην διακοπή τους καθώς δεν δίνει την αίσθηση στα παιδιά ότι έχουν βρέξει την πάνα τους. Για αυτό το λόγο πρέπει να εξηγήσετε με σαφήνεια στο παιδί τι γίνεται με τα τσίσα και γιατί πρέπει να πηγαίνουμε στην τουαλέτα. Μπορείτε να πάρετε μια καθαρή πάνα και να ρίξετε ένα ποτήρι νερό μέσα. Δείξτε στο παιδί την πάνα που φουσκώνει και εξηγήστε ότι κάθε φορά που η πάνα φουσκώνει σημαίνει ότι έχει κάνει τσίσα του και θα πρέπει να γίνει αλλαγή.

Αφού λοιπόν έχετε μιλήσει στο παιδί για τη διαδικασία που θα ακολουθήσει, μπορείτε να προχωρήσετε με τα σχετικά ψώνια. Καλό θα ήταν να έχετε αξιολογήσει από πριν αν το παιδί σας είναι σε θέση να καθίσει σε καθισματάκι που εφαρμόζει στην τουαλέτα, ή σε γιογιό ανάλογα με την ηλικία του. Σύμφωνα με τις ανάγκες του παιδιού αφήστε το να διαλέξει το χρώμα και τα σχέδια του γιογιό ή του καθίσματος που του αρέσουν περισσότερο. Στο εμπόριο κυκλοφορούν σχέδια για όλα τα γούστα, ακόμα και προσομιωτές τουαλέτας με ήχους επιβράβευσης. Το πιθανότερο είναι ότι θα καταλήξετε να αγοράσετε περισσότερα από ένα προϊόντα. Κάπου εδώ θα πρέπει να αποφασίσετε αν θα περάσετε στις πάνες βρακάκι ή στο βρακάκι κατευθείαν. Οι πάνες βρακάκι παρέχουν την ασφάλεια ότι δεν θα υπάρξει κάποιο ατύχημα αλλά τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τόσο καθαρά την αλλαγή, ενώ το κλασικό βρακάκι δίνει στα παιδιά σαφή εικόνα της κατάστασης αλλά θα πρέπει να είστε έτοιμοι να μαζέψετε τυχόν ατυχήματα.

Οι περισσότεροι γονείς επιλέγουν την περίοδο από την άνοιξη ως το καλοκαίρι για την διακοπή της πάνας και αυτό γιατί στο σπίτι δεν υπάρχουν χαλιά, αλλά και γιατί αν συμβεί κάποιο ατύχημα τα ρούχα και τα σκεπάσματα στεγνώνουν εύκολα. Αυτή η περίοδος εξυπηρετεί και για έναν ακόμα λόγο. Τα παιδιά φορούν λιγότερα ρούχα και έτσι είναι πιο εύκολο να τα βγάλουν γρήγορα για να πάνε στο γιογιό. Πολλοί γονείς μάλιστα επιλέγουν να φορούν μόνο το εσώρουχο ή και τίποτα στα παιδιά τους κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης. Αν το παιδί σας είναι στο σπίτι μαζί σας τα πράγματα είναι πιο εύκολα καθώς μπορείτε να επιβλέψετε εσείς την όλη διαδικασία. Αν από την άλλη πηγαίνει στο σχολείο θα πρέπει να έρθετε σε συνεννόηση με τις νηπιαγωγούς καθώς μια τέτοια προσπάθεια πρέπει να γίνει συντονισμένα σε σχολείο και σπίτι για να μην παίρνει μπερδεμένα μηνύματα το παιδί.

Αν το παιδί σας δεν λέει ότι χρειάζεται να πάει τουαλέτα έγκαιρα, οδηγήστε το στο γιογιό κάθε μια ώρα. Προσπαθήστε να κάνετε την όλη διαδικασία διασκεδαστική κάνοντας αστεία και διαβάζοντας σχετικά βιβλία. Μην απογοητευτείτε αν το παιδί δεν ανταποκριθεί καθώς η όλη διαδικασία εξυπηρετεί και την εξοικείωσή του με την νέα του τουαλέτα. Αν από την άλλη το παιδί καταφέρει να κάνει την ανάγκη του τότε επιβραβεύστε το και δείξτε του με μια αγκαλιά πόσο χαρήκατε που τα κατάφερε. Πολλά παιδιά φοβούνται το καζανάκι οπότε αν το παιδί σας ανήκει σε αυτή την κατηγορία, θα πρέπει να κάνετε μια ειδική αναφορά σχετικά με το που πάνε τα τσίσα και τα κακά όταν πατήσουμε το κουμπάκι. Αφού ξεκινάτε να εδραιώνετε μια νέα ρουτίνα, καλό θα ήταν να συνδυάσετε τη χρήση της τουαλέτας με το πλύσιμο των χεριών. Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν από μικρά τους κανόνες υγιεινής με τέτοιο τρόπο που να τα συντροφεύουν αβίαστα στη συνέχεια της ζωής τους.

Για όσους από εσάς έχετε δραστηριότητες που σας κρατούν αρκετές ώρες εκτός σπιτιού, μπορείτε να προμηθευτείτε φορητά γιογιό και να ακολουθείτε τη ρουτίνα του σπιτιου όπου και αν βρίσκεστε. Επίσης θα πρέπει να έχετε μαζί σας μια αλλαξιά από εσώρουχα, ρούχα και κάλτσες. Προσέξτε όμως, αν συναντήσετε έντονη αντίσταση ή αντίδραση από το παιδί για αυτή την αλλαγή τότε διακόψτε αμέσως τη διαδικασία για ένα διάστημα, αφήστε το παιδί να ξεχαστεί και επανέλθετε μετά από 15-20 ημέρες ξεκινώντας την προσπάθεια από την αρχή. Πολλοί γονείς ανησυχούν όταν το παιδί τους έχει κόψει την πρωινή, αλλά όχι την βραδινή πάνα. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό και πρέπει να έχετε στο μυαλό σας ότι η διακοπή της βραδινής πάνας μπορεί να καθυστερήσει κατά πολύ σε σχέση με τη διακοπή της πάνας που φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η διακοπή της βραδινής πάνας ζορίζει αρκετούς αφού πολλά παιδιά έχουν βρεγμένη πάνα όταν ξυπνάνε το πρωί κάτι που υποδηλώνει για τους γονείς ότι τα παιδιά δεν έχουν αίσθηση των φυσικών αναγκών τους. Κάποιοι προτίνουν να ξυπνάτε το παιδί κατά τη διάρκεια της νύχτας για να κάνει τσίσα, αλλά κάτι τέτοιο τελικά μπορεί να οδηγήσεί στο διαταραγμένο ύπνο του παιδιού. Εναλλακτικά σταματήστε τη χορήγηση υγρών ως και 2 ώρες πριν το παιδί σας κοιμηθεί. Φυσικά πριν τη διαδικασία του ύπνου ζητήστε του να πάει τουαλέτα. Ακόμα και αν το παιδί κάνει τσίσα πριν κοιμηθεί, δεν σημαίνει ότι δεν θα κάνει τσίσα και το βράδυ. Προμηθευτείτε λοιπόν με ειδικά προστατευτικά για το στρώμα τα οποία πλένονται και στεγνώνουν εύκολα. Αφού το παιδί έχει κόψει την πρωινή πάνα, είναι καλύτερο να κοιμάται με βρακάκι το βράδυ έτσι ώστε αν συμβεί κάποιο ατύχημα να είναι σε θέση  να το καταλάβει. Αν βρέξει το κρεβατάκι του μην το μαλώσετε, αισθάνετε ήδη άσχημα που βράχηκε από μόνο του. Πείτε του ότι συμβαίνουν ατυχήματα καθώς τώρα μαθαίνει να πηγαίνει τουαλέτα και ότι την επόμενη φορά θα τα πάει καλύτερα.

Σε άλλα παιδάκια παίρνει μια εβδομάδα, ενώ σε άλλα μήνες. Κανένα υγιές παιδάκι όμως δεν πήγε στο νηπιαγωγείο φορώντας πάνα. Αφήστε το άγχος σας στην άκρη, οπλιστείτε με πολλή υπομονή και επιμονή και θα τα καταφέρετε! Καλή επιτυχία!